2014-01-31

Soviet futurology & a universal language (1973)

Scientists of the future will have no language difficulties. Helped by the computer, they will be able to communicate in many languages. According to some forecasts, by 1980 the computer will be able to translate from one language into another.

These days many scientists are talking about the importance of developing a common language for mankind. The Soviet scholar E. Svadost writes: “. . . a universal language as the second language for all peoples of the world has become a vital requirement in our day and age. A universal language can arise, not as a result of the development of existing languages, but only alongside them, stemming from the collective, mass endeavour in creating a new language, coupled with an appropriate theory and organised on a world-wide scale. . . . A universal language will first come into being as an auxiliary language but will gradually become basic for the whole of mankind during a long period of history. It can ultimately develop into a single, unified language for all people." [l] The blend of science and art will be yet another characteristic of the future society. The combination of rational and artistic methods of research, of mastering reality, has always brought good results and helped make major discoveries.

   1 E. Svadost, How Does a Universal Language Arise?, Moscow, 1968, p. 3 (in Russian).

SOURCE: Kosolapov, V. Mankind and the Year 2000, translated by Y. Sviridov (Moscow: Progress Publishers, 1976), pp. 193-194. (Russian: 1973) 

2014-01-23

Esperanto in North Dakota in 1910

Esperanto in North Dakota, by Derek Dahlsad, Dakota Datebook, Sunday, August 11, 2013

"On this date in 1910, the Turtle Mountain Star reported a colony of Esperanto speakers had taken root in rural Stutsman County."

Here is a brief report of an obscure episode in the history of the American Esperanto movement, with an audio file accompanying the transcript. The source given is “Colony in Stutsman County are using universal language,” Turtle Mountain Star, 8/11/1910.

2014-01-15

Insulo de la Rozoj / Republic of Rose Island

La Insulo de la Rozoj / Republic of Rose Island estis mikroŝtato kiu deklaris sian sendependecon el Italio sed estis detruita de la itala mararmeo. Jen retejo:

Republic of Rose Island – Isola delle Rose – Insulo de la Rozoj (en la angla kaj la itala)

Kaj jen filmo/video INSULO DE LA ROZOJ (plena filmo en Esperanto kaj la itala)



Filmo pri la historio de la libera teritorio de la INSULO DE LA ROZOJ. Verkita de Stefano Bisulli, Vulmaro Doronzo, Giuseppe Musilli, Roberto Naccari. Productaĵo CINEMATICA

2014-01-05

Interna ideo, cinike

Mi plurfoje blogis pri satirado de esperantistoj kaj la Esperanto-movado fare de esperantistoj. Jen gvidilo:

Nova Esperanta Krestomatio . . . & satiroj

Mi forgesis mencii mian propran poezian kontribuegon:

La Interna Ideo

Mi ĵus trovis pluan specimenon, ja aplikeblan:

LA INTERNA IDEO
de Poul Thorsen

La interna ideo
estas viva muzeo
por mistiko kaj ambiciemo
kaj por malsamidea subpremo.

Poul Thorsen kontraŭ rasismo (2)

Mi jam blogis pri poemoj kaj eseoj de Poul Thorsen pri rasismo. La poemo pri Josephine Baker mi memoras de kvar jardekoj; la aliajn mi trovis pli lastatempe.

Lastatempe mi trovis pluajn poemetojn (inkluzive de la poemetoj "pluk"-aj) pri rasismo. Ili troveblas inter enretigitaj poemoj de Thorsen miareteje. Mi republikigas ilin jene:

Afriko

La trakto en novaj landoj
al blankaj, pli fruaj regantoj
laŭ plene egalaj reguloj
estas pli ol meritas blankuloj.

Blankalogio

Usona blankulo delklaris sen honto:
Malŝatas mi du malĝustaĵojn de l' mondo:
Diskriminacion pro rasa integro
kaj devon dividi bufedon kun negro.

Idiot's Delight, Esperanto, & Hollywood's collusion with fascism

The use of Esperanto in cinema has been discussed, for example: Esperanto and Cinema. One example, which has been documented in various places, is the film Idiot's Delight. (The Esperanto version of the Wikipedia article does not give an adequate explanation for the use of Esperanto in the film).  In a recent historical work, the political context is outlined:

Throughout the film industry's relatively brief existence, moviemakers—protective of their profits and worried about private pressure groups and government censorship—had done their best to avoid controversy. They were particularly concerned about not offending important foreign markets, which accounted for at least half their annual revenues. In the 1930s, Germany and Italy were key outlets for American movies, and studio heads were reluctant to do anything that might anger those countries' totalitarian leaders.

Robert Sherwood was made aware of that fact when his Pulitzer Prize-winning play, Idiot's Delight, was optioned by Metro-Goldwyn-Mayer in 1936. Both antiwar and anti-Fascist, Idiot’s Delight, set in a small Italian hotel on the Swiss border, focuses on a disparate group of international travelers who are stranded when Italy launches a surprise air raid on Paris. To avoid annoying Italy, the head of MGM, Louis B. Mayer, ordered the story's setting changed to an unnamed country whose inhabitants spoke Esperanto instead of Italian. There also was to be no mention of Fascism. The Italian consul in Los Angeles was given final script approval, and MGM previewed the film for representatives of the Italian government.

When Sherwood, who wrote the screenplay, was asked if he had had any collaborators, he ruefully replied, "Yes—Mussolini." Expurgated and defanged, Idiot's Delight was roundly panned by the critics when it was finally released in early 1939. And despite all MGM's efforts to placate Italian sensibilities, Italy ended up banning it, as did Spain, France, Switzerland, and Estonia.

SOURCE: Olson, Lynne. Those Angry Days: Roosevelt, Lindbergh, and America's Fight Over World War II, 1939-1941 (New York: Random House, 2013), pp. 362-363.

2014-01-04

Poŝtmarkoj & the 6a UK


En 2010 mi priprelegis kaj dokumentis la 6an Universalan Kongreson (UK) de Esperanto en Vaŝingtono en 1910, en kiu partoprenis Zamenhof. De tempo al tempo mi trovas pluajn aferojn el tiu kongreso.

Jen poŝtmarko pri la 6a UK, trovita ĉe Rainbow Stamp Club: Esperanto stamps. Ĝi ne estas oficiala usona poŝtmarko; mankas ajna tia indiko. Do kies poŝtmarko estas ĉi tiu?

2014-01-01

Jonathan Swift, Gulivero, filozofiaj lingvoj, & Esperanto

Mi jam blogis (anglalingve) pri Jonathan Swift, aŭtoro de La Vojaĝoj de Gulivero. Tiu verko speciale interesus esperantistojn pro du kialoj.

La hungaraj verkistoj kaj esperantistoj Frigyes Karinthy kaj Sándor Szathmári utiligis la rolanton Guliveron en siaj romanoj Vojaĝo al Faremido & Kapilario, kaj Vojaĝo al Kazohinio.

La dua interespunkto estas ke, en la tria parto de La Vojaĝoj de Gulivero (Vojaĝo al Laputa, Balnibarbi, Luggnagg, Glubbdubdrib, kaj Japanio) Swift prezentas satiron de la siaepokaj filozofiaj artefaritaj lingvoj (el kiu la plej fama estas tiu de John Wilkins). Antaŭ pli ol duonjarcento aperis Esperanta traduko de tiu rakonto, en Angla Antologio, kaj lastatempe mi enretigis ĝin:

 La Granda Akademio en Lagado, el: Vojaĝo al Balnibarbi de Jonathan Swift, tradukis William Auld

En la sama antologio troveblas alia ĉerpaĵo el la sama verko, ankaŭ de mi enretigita:

 La Struldbrugoj; El: Vojaĝo al Lugnago de Jonathan Swift, tradukis William Auld

Swift povus esti taksata pioniro de sciencfikcio. Pri la revoj tiutempaj, rimarku ankaŭ:

 Ebleco de Vojaĝo al la Luno (el La Eltrovo de Nova Mondo) de John Wilkins, tradukis William Auld

Partoj de La Vojaĝoj de Gulivero ricevis Esperantajn tradukojn, el kiuj unu haveblas interrete:

El "Vojaĝoj de Gulivero," en: Legolibro por kursanoj (Tangerud, Odd), p. 25-31.

Gulliver en Liliputlando (mallongigita), trad. M. Inman, ilustrita de J. R. Monsell. Londono: Speaight and Sons, [proks. 1910]. 62 p. Re-eldono: Gulivero en Liliputo, lingve reviziita, Inko, 2002.

Unua vojaĝo de Gulivero: Liliputo, el angla lingvo trad. Ethel M. Prent, antaŭparolo de Edward Ockey. London: Maitland, 1961. 63 p.

La vojaĝoj de Gulivero. I: Vojaĝo al Liliputlando, esperantigis Jos. A. de Roos. Tilburgo: Smits, 1933. 112 p.

Ekzistas tradukoj de aliaj verkoj de Swift en Esperanto:

 Ĉiama Aktualaĵo (Bononcinni swears that Handel...), trad. AEW, La Brita Esperantisto, 1909, p. 109.

 Meditado pri balailo [ĉerpaĵo], trad. AEW, La Brita Esperantisto, 1911, p. 226.

Stacia Pilkludo (Basbalo) en 1910

En 2010, okaze de la jarcenta datreveno de la Universala Kongreso (UK) de Esperanto kaj la vizito de Zamenhof en Vaŝingtono, mi parolis tiuteme ĉe Nacia Publika Radio kaj mi prelegis ĉe landa kongreso de la asocio Esperanto-USA kaj ĉe Zamenhof-Simpozio ĉe UNo (ĉe kiu George Soros aperis). En tiuj prelegoj mi montris multajn artikolojn el la tiamaj kvar precipaj ĵurnaloj de Vaŝingtono: ĉiutage oni raportis pri la UK de 1910.

En 1910 oni nomis la usonan sporton basbalon "stacia pilkludo." Dum la UK profesia teamo ludis basbalon unufoje utiligante Esperanton. Oni raportis pri tio en la ĵurnaloj.

Nu, ekzistas libreto da la regularo de basbalo, eldonita en 1910. Lastatempe mi trovis kaj enretigis ĝin:

Kondukanto al la Stacia Pilkludo (Basbalo)


. . . aranĝis Erik, kun antaŭparolo de Thomas S. Rice (Redaktoro pri Sportoj, Washington (D. C.) “Times”). New York: American Sports Publishing Co., 1910. [21 p.adverts/reklamoj] + 23 p. + [22 p. adverts/reklamoj]. 18 cm. (Spalding’s Athletic Library. Auxiliary Series) Introduction in English, p. 3-6; Antaŭparolo, p. 7-10; La Reguloj aranĝis kaj tradukis Erik, p. 11-23.